Minęło 100 lat od założenia fabryki Szpotańskiego
Minęło 100 lat od założenia fabryki Szpotańskiego.
15 listopada mija sto lat od dnia, kiedy Kazimierz Szpotański uruchomił fabrykę aparatów elektrycznych. Na początku mieściła się w budynku mieszkalnym na ulicy Mirkowskiej.
W 1921 r. została przeniesiona do samotnego budynku na działce przy ul Kałuszyńskiej 4. Fabryka szybko była rozbudowywana, w 1939 r. miała już 7 budynków produkcyjnych, co więcej od 1938 r. został uruchomiony nowy oddział w 3 dużych halach w Międzylesiu koło Warszawy.
Hale te zostały wybudowane na początku XX w., pierwsza w 1900 roku, a K. Szpotański był już czwartym ich właścicielem.
Fabryka produkował aparaty elektryczne, tak potrzebne dla celów elektryfikacji w Niepodległej Polsce. Dotąd aparaty te, w przeważającej ilości były sprowadzane z zagranicy.
W 1938 r. produkty z fabryki pokrywały blisko 50% krajowego zapotrzebowania.
Oczywiście wszystkich nie sposób wymienić, ale te najciekawsze to:
- wyłączniki pełnoolejowe napowietrzne na napięcie 35 kV, stosowane w liniach przesyłowych;
- liczniki energii elektrycznej, w 1938 r. pokrywały 90% krajowego zapotrzebowania;
- wyłączniki powietrzne na napięcie 6 kV, po raz pierwszy, były zainstalowane w Elektrowni Gdynia;
- aparaty rentgenowskie, które na Wystawie Szpitalnictwa w 1938 r. otrzymały Złoty Medal.
Fabryka miała dwa biura projektowe. Pierwsze na Kamionku, drugie w Międzylesiu. Dzięki temu dość szybko były opracowywane nowe technologie produkcji. W biurach tych powstawały również projekty nowych, polskich urządzeń, wcześniej produkowanych na podstawie licencji zagranicznych, zakupionych przez fabrykę.
Kazimierz Szpotański był dyrektorem naczelnym fabryki również w latach 1945-47, po upaństwowieniu fabryki, kiedy nazywała się Pierwsza Państwowa Fabryka Aparatów Elektrycznych dawniej K. Szpotański i Spółka S.A. Został zwolniony, jako że był przed wojną kapitalistą.
Fabryka produkowała, również na licencji francuskiej, wyłączniki małoolejowe najwyższych napięć – 150 kV. Były zainstalowane na linii przesyłowej Elektrownia Wodna Rożnów – Warszawa. Linia ta była pierwszym połączeniem Warszawskiego Systemu Energetycznego z elektrowniami będącymi poza aglomeracją warszawską. W tych wyłącznikach, od początku, wprowadzono wiele polskiej myśli technicznej, a były to przekładniki prądowe i napięciowe, izolatory, konstrukcja wsporcza.
Z tymi wyłącznika wiąże się szczególna uwaga. Fabryka Szpotańskiego, jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję wyłączników najwyższych napięć. Po wojnie, do dzisiaj, żadna polska fabryka, nie opracowała technologii produkcji polskich wyłączników najwyższych napięć. Wszystkie, jeżeli były produkowane, to na licencji zagranicznej i nie były w Polsce modernizowane.